همانطور که از نامش پیداست دانشنامهی فلسفهی استنفورد (Stanford encyclopedia)، یک دایرهالمعارف تخصصی است که به توضیح موضوعات فلسفه و معرفی فیلسوفان مشهور میپردازد. هر مدخل و موضوع این دانشنامه توسط افراد مختلفی نوشته شده است که هرکدام از آنها در حوزهی فلسفه خبره و حرفهای هستند. این افراد استادان دانشگاه و پژوهشگران در حوزهی فلسفه هستند که دربارهی هر موضوع نوشتاری سالها تحقیق کردهاند. نویسندگان مقالات این دانشنامه همگی حق کپی رایت را به دانشگاه استنفورد دادهاند که البته نام آنها در عنوان کتاب ذکر میشود. دانشنامه استنفورد برای علاقهمندانی که میخواهند برای اولین بار با فلسفه روبرو شوند، گزینه مناسبی است. این نکته نیز قابل توجه است که مجموعه مذکور، با اجازه گردانندگان دانشنامه فلسفه استنفورد (SEP) در ایران چاپ میشود.
تاریخچهی دانشنامه استنفورد
اولین پایههای دانشنامهی استنفورد در سال 1995 توسط ادوارد زالتا شکل گرفت. ادوارد زالتا استاد دانشگاه استنفورد و دارای مدرک دکتری در رشتهی فلسفه از دانشگاه استنفورد است. هدف اولیهی این نویسنده از راه اندازی دانشنامهی استنفورد تهیه و تدوین مجموعهای آسان و کارآمد برای عموم مردم بود و این استاد دانشگاه توانست تا حد خوبی به این هدف نزدیک شود. انتشارات ققنوس (qoqnoos) چند سالی است که دست به ترجمهی این کتابها زده است. سردبیر ترجمهی این مجموعه دکتر مسعود اولیا است و حدود بیست جلد از این کتابها تاکنون منتشر شدهاند. انتشارات ققنوس دربارهی ترجمهی این کتابها مینویسد: «بسیاری از کسانی که در ایران به نحوی از انحا کار فلسفی می کنند و با فضای مجازی اینترنت نیز بیگانه نیستند نام دانشنامه فلسفه استنفورد را شنیده اید و چه بسا از این مجموعه کم نظیر بهره نیز برده باشند. کتابی که در دست دارید حاصل طرحی برای ترجمه و انتشار گزیده ای مدخل های این دانشنامه است با هدف گسترش دامنه تاثیر آن و فراهم کردن امکان دسترسی هرچه بیشتر خوانندگان فارسی زبان به مقالات راهگشایی که در این مجموعه آمده است.»
بیست جلد این مجموعه عبارتاند از:
جلد اول: پدیدار شناسی
جلد دوم: ماکس شلر
جلد سوم: زیبایی شناسی هگل
جلد چهارم: برادران شلگل
جلد پنجم: دوستی
جلد ششم: زیبایی شناسی اگزیستانسیالیستی
جلد هفتم: آگاهی
جلد هشتم: هانا آرنت
جلد نهم: هرمنوتیک
جلد دهم: روشنگری
جلد یازدهم: سعادت
جلد دوازدهم: بخت اخلاقی
جلد سیزدهم: بدن آگاهی
جلد چهاردهم: تاریخ هستی شتاسی هنر
جلد پانزدهم: باروخ اسپینوزا
جلد شانزدهم: درون نگری
جلد هفدهم: هگل
جلد هجدهم: هنر مفهومی و دست ساخته
جلد نوزدهم : حکومت جهانی
جلد بیستم: امانوئل لویناس
عنوانهای دیگری هم به این عناوین اضافه شدهاند که آنها عبارتاند از کتاب معنای زندگی، آگاهی، فلسفه موسیقی، متافیزیک، ایمانوءل کانت، عشق، پسامدرنیسم،
دانشنامه فلسفه استنفورد کتابی کامل و جامع است که در آمریکا بنا شده است. شایان ذکر است که مجموعهی دیگری به نام «مختصر مفید» و یا « درآمدی بر...» توسط دانشگاه آکسفورد انگلستان منتشر شده است. این مجموعه بیش از صد جلد دارد و دربارهی تقریبا تمام موضوعات فلسفه، دین، ادبیات و اقتصاد است.